Thói quen ăn uống không chỉ phản ánh lối sống mà còn là yếu tố quyết định sức khỏe lâu dài của chúng ta. Não bộ, cơ quan tiêu thụ đến 20% năng lượng của cơ thể, đặc biệt nhạy cảm với những gì chúng ta ăn. Các chất dinh dưỡng như omega-3, vitamin B, và chất chống oxy hóa có vai trò bảo vệ tế bào thần kinh, trong khi một số chất khác, nếu tiêu thụ quá mức, có thể gây viêm, stress oxy hóa, hoặc làm suy giảm chức năng nhận thức.

Theo Tiến sĩ Lisa Mosconi, một nhà thần kinh học và chuyên gia dinh dưỡng nổi tiếng tại Đại học Cornell, “những gì bạn ăn có thể là liều thuốc cho não hoặc là chất độc âm thầm”. Trong bối cảnh đó, một số món ăn tưởng chừng vô hại lại được các chuyên gia cảnh báo vì tác động tiêu cực đến não bộ. Dưới đây là 4 món ăn phổ biến nhưng có thể gây tổn thương não nếu lạm dụng.

1. Đồ chiên rán

Đồ chiên rán (như gà rán, khoai tây chiên,...) là món ăn khoái khẩu của nhiều người, từ trẻ em đến người lớn, nhờ sự giòn tan bắt miệng và hương vị hấp dẫn. Tuy nhiên, theo nghiên cứu được công bố trên Journal of Nutritional Biochemistry (2023), việc tiêu thụ thường xuyên thực phẩm chiên rán có thể làm tăng viêm trong não do hàm lượng cao chất béo chuyển hóa và dầu thực vật đã qua tinh chế.

Những chất này kích hoạt phản ứng viêm mãn tính, làm tổn thương hàng rào máu-não - lớp bảo vệ ngăn chặn các chất độc hại xâm nhập vào não. Tiến sĩ David Perlmutter, tác giả cuốn Grain Brain, cảnh báo rằng chất béo chuyển hóa còn làm giảm sản xuất BDNF (yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não), một loại protein cần thiết cho sự phát triển và bảo vệ tế bào thần kinh.

Nếu bạn thường xuyên ăn gà rán, khoai tây chiên hoặc các món chiên ngập dầu, nguy cơ suy giảm trí nhớ và tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer có thể tăng lên đáng kể (Ảnh: Internet)

2. Đồ uống có đường

Nước ngọt, trà sữa hay các loại đồ uống có đường là lựa chọn quen thuộc để giải khát, đặc biệt trong những ngày hè nóng bức. Thế nhưng, nghiên cứu từ Đại học Boston (2022) cho thấy việc tiêu thụ quá nhiều đường fructose, một thành phần phổ biến trong siro ngô có hàm lượng fructose cao (HFCS), có thể gây rối loạn chức năng vùng hippocampus - khu vực não chịu trách nhiệm cho trí nhớ và học tập.

Tiến sĩ Georgia Ede, một bác sĩ tâm thần dinh dưỡng, giải thích rằng đường dư thừa làm tăng stress oxy hóa, gây tổn thương tế bào thần kinh và làm giảm khả năng tái tạo của chúng. Hơn nữa, đồ uống có đường thường thiếu các chất dinh dưỡng thiết yếu, khiến não bộ bị “đói” dưỡng chất cần thiết để hoạt động hiệu quả. Thay vì uống trà sữa mỗi ngày, bạn có thể chuyển sang nước lọc hoặc trà xanh không đường để bảo vệ não.

3. Thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, mì ăn liền hay đồ đóng hộp là lựa chọn tiện lợi cho những người bận rộn. Tuy nhiên, những thực phẩm này thường chứa hàm lượng cao muối, chất bảo quản và chất béo bão hòa, tất cả đều có thể gây hại cho não. Một nghiên cứu được công bố trên Neurology (2024) chỉ ra rằng tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ viêm thần kinh và suy giảm nhận thức ở người trung niên.

Chất bảo quản như natri nitrit, thường tìm thấy trong xúc xích, có thể gây độc cho tế bào thần kinh nếu tích tụ lâu dài. Hơn nữa, mì ăn liền chứa MSG (monosodium glutamate - bột ngọt) ở mức cao, có thể gây kích thích quá mức các tế bào thần kinh. Theo Tiến sĩ Russell Blaylock, một nhà thần kinh học, excitotoxicity có thể làm tổn thương các tế bào não và làm tăng nguy cơ rối loạn thần kinh như Parkinson.

Để giảm nguy cơ, hãy ưu tiên thực phẩm tươi sống và tự nấu ăn tại nhà (Ảnh: Internet)

4. Bánh kẹo và đồ ngọt

Bánh kẹo là món ăn vặt không thể thiếu trong nhiều gia đình, nhưng ít ai biết rằng chúng có thể là “kẻ thù” của não bộ. Theo nghiên cứu từ Đại học California, Los Angeles (UCLA) năm 2023, chế độ ăn nhiều đường tinh luyện làm giảm khả năng sản xuất tế bào thần kinh mới ở vùng hippocampus, một quá trình gọi là neurogenesis. Điều này dẫn đến suy giảm trí nhớ và khả năng học tập.

Ngoài ra, đồ ngọt thường chứa chất béo chuyển hóa và phẩm màu nhân tạo, vốn được chứng minh là gây rối loạn hành vi và giảm tập trung ở trẻ em. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, đường không chỉ làm bạn tăng cân mà còn làm não bạn ‘mệt mỏi’ và mất khả năng phục hồi.

Thay vì ăn bánh kẹo, bạn có thể chọn trái cây tươi hoặc các loại hạt để thỏa mãn cơn thèm ngọt mà vẫn cung cấp dưỡng chất cho não (Ảnh: Internet)

Chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp bạn duy trì vóc dáng mà còn là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe não bộ, đảm bảo trí tuệ minh mẫn và tinh thần sảng khoái. 4 món ăn kể trên dù là những món khoái khẩu của nhiều người, lại tiềm ẩn nguy cơ gây tổn thương não nếu tiêu thụ quá mức. Các nghiên cứu khoa học và ý kiến từ chuyên gia đã chỉ ra rằng việc hạn chế những thực phẩm này, kết hợp với chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, cá béo và các loại hạt, sẽ giúp não bộ hoạt động tối ưu

Xem thêm: Hãy bỏ ngay thói quen ăn uống sai lầm này, nếu không muốn “thần chết sớm ghé thăm”

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin