Nhiều người khi cầm tờ giấy khám sức khỏe đều bối rối. Nếu đường huyết cao, tôi có phải uống thuốc không? Câu hỏi này tuy đơn giản nhưng cũng rất phức tạp.

Lượng đường trong máu bao nhiêu là nguy hiểm?

Chúng ta hãy làm rõ: lượng đường trong máu cao không có nghĩa là bệnh tiểu đường. Điều này nghe có vẻ vô lý, nhưng nhiều người vẫn bối rối.

Chỉ số đường huyết (glucose máu) được đo theo nhiều thời điểm khác nhau. Mỗi thời điểm lại có ngưỡng xác định để phân biệt người khỏe mạnh với người có nguy cơ tiền tiểu đường hoặc tiểu đường:

Chỉ một lần xét nghiệm đường huyết cao không thể khẳng định bạn bị tiểu đường. Bạn phải có hai hoặc nhiều lần xét nghiệm đường huyết bất thường hoặc hemoglobin glycated (HbA1c) trên 6,5% để đưa ra chẩn đoán rõ ràng.

Ngay cả khi bạn được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, bạn cũng không cần phải uống thuốc ngay. Có nhiều cách để kiểm soát lượng đường trong máu và uống thuốc chỉ là một trong số đó, không phải là cách duy nhất. 

Không phải tất cả những người có lượng đường cao đều cần dùng thuốc

Theo sự thống nhất của "Hướng dẫn phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2" và "Tạp chí Nội tiết và Chuyển hóa", trong 4 trường hợp sau, mặc dù lượng đường trong máu cao, bạn có thể sử dụng biện pháp can thiệp lối sống thay vì dùng thuốc:

- Đầu tiên, lượng đường trong máu bất thường nhưng không đáp ứng tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh tiểu đường.

- Thứ hai, giai đoạn tiền tiểu đường (dung nạp glucose không đúng cách)

- Thứ ba, bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường nhưng không có triệu chứng, với lượng đường trong máu gần bình thường và có ý chí mạnh mẽ để điều chỉnh lối sống của mình.

- Thứ tư, lượng đường trong máu tăng tạm thời do căng thẳng, nhiễm trùng, phẫu thuật,... trong thời gian ngắn

Cả bốn tình huống này đều có một điều kiện tiên quyết: bệnh nhân phải tuân thủ các biện pháp can thiệp vào lối sống và kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Một số người có lượng đường trong máu cao thực sự không thể trì hoãn việc uống thuốc

Khi xảy ra các tình huống sau đây, cần phải uống thuốc kịp thời, nếu không hậu quả sẽ rất nghiêm trọng:

- Một là đường huyết lúc đói ≥126 hoặc đường huyết sau ăn ≥200 và hai lần xét nghiệm liên tiếp đều bất thường.

- Thứ hai là hemoglobin glycosyl hóa ≥ 6,5%, đặc biệt nếu vượt quá 7,0%.

- Thứ ba là xuất hiện các triệu chứng điển hình: uống nhiều nước, tiểu nhiều, ăn nhiều và sụt cân.

- Thứ tư, bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính đi kèm như tăng huyết áp, tăng lipid máu và bệnh tim mạch vành.

Trong những trường hợp này, nếu lượng đường trong máu không được kiểm soát kịp thời, thì cũng giống như thả ngựa hoang chạy rông, sớm muộn gì cũng sẽ xảy ra chuyện không may. Lượng đường trong máu cao kéo dài có thể gây tổn thương mạch máu, thần kinh, mắt và thận, thậm chí dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ, mù lòa và urê huyết.

"Không uống thuốc" không phải là mục tiêu, kiểm soát lượng đường trong máu mới là chìa khóa

Uống thuốc không có nghĩa là thất bại. Điều trị bằng thuốc là một phương pháp khoa học.

Khi nhiều người nghe bác sĩ nói cần phải uống thuốc, sắc mặt lập tức tái xanh, như thể bị tuyên án "tù chung thân". Uống thuốc không phải là thất bại mà là lựa chọn khoa học.

Hiện nay có nhiều loại thuốc hạ đường huyết được sử dụng phổ biến:

- Metformin : Thuốc được lựa chọn, an toàn và hiệu quả, cũng có thể giúp giảm cân và phù hợp với hầu hết bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường loại 2.

- Thuốc ức chế α-Glucosidase : như acarbose, có chức năng chính là làm chậm quá trình hấp thu đường, thích hợp cho những người có lượng đường trong máu cao sau bữa ăn.

- Insulin : Thích hợp cho những bệnh nhân có lượng đường trong máu cực cao hoặc những người không thể kiểm soát được bằng thuốc uống, đặc biệt là những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 hoặc tiểu đường có biến chứng cấp tính.

Việc lựa chọn thuốc phải căn cứ vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân, cân nặng, độ tuổi, biến chứng,... Bác sĩ không kê đơn thuốc cho bạn một cách tùy tiện mà đưa ra phán đoán toàn diện. Điều bạn cần làm là hợp tác, hiểu và kiên trì.

Khi lượng đường trong máu đã được kiểm soát, có thể ngừng uống thuốc không?

Đây là câu hỏi mà nhiều người quan tâm. Câu trả lời là: một số người có thể ngừng dùng thuốc, nhưng phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

Nếu đường huyết ổn định trong thời gian dài thông qua can thiệp thuốc men và lối sống, và hemoglobin glycosyl hóa được kiểm soát dưới 6,5%, một số bệnh nhân có thể giảm dần hoặc thậm chí ngừng dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, bệnh nhân không được tự ý ngừng dùng thuốc. Nếu bạn tự ý ngừng uống thuốc, nguy cơ đường huyết tăng trở lại là cực kỳ cao. 

Đừng để bị đánh lừa bởi những quan niệm sai lầm này

Lầm tưởng 1: Mọi thứ đều ổn nếu lượng đường trong máu bình thường

Đường huyết thay đổi liên tục, và mức bình thường một lần không có nghĩa là ổn. Đường huyết phải ổn định trong thời gian dài mới được coi là được kiểm soát tốt.

Lầm tưởng 2: Uống thuốc gây nghiện và bạn không thể ngừng uống

Thuốc hạ đường huyết không phải là thuốc chữa bệnh và không gây nghiện. Mục đích của việc dùng thuốc là để kiểm soát tình trạng bệnh. Khi lượng đường trong máu được kiểm soát tốt, có thể giảm dần liều lượng hoặc ngừng dùng thuốc.

Lầm tưởng 3: Chỉ cần kiểm soát đường huyết lúc đói, không cần lo đường huyết sau ăn

Nhiều người bỏ qua lượng đường trong máu sau bữa ăn. Lượng đường trong máu tăng cao sau bữa ăn gây tổn hại nhiều hơn đến mạch máu. Do đó, việc kiểm soát lượng đường trong máu phải bao quát mọi khía cạnh, không thể "chỉ tập trung vào khoảng không mà bỏ qua mặt đất".

"Viên thuốc kỳ diệu" thực sự nằm trong bạn

Thực ra, bạn đang dùng thuốc hạ đường huyết hàng ngày, nhưng vấn đề không phải ở thuốc mà là ở lối sống của bạn.  Chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục vừa phải, làm việc và nghỉ ngơi đều đặn, kiểm soát cân nặng và ổn định cảm xúc đều là những "liều thuốc" hiệu quả nhất để hạ lượng đường trong máu.

Nếu bạn đi bộ thêm 5.000 bước mỗi đêm, ăn ít hơn một miếng cơm trắng, dành ít thời gian hơn nửa giờ trên điện thoại trước khi đi ngủ và ăn thêm một miếng ngũ cốc nguyên hạt vào buổi sáng, thì thực tế là bạn đang giúp hạ lượng đường trong máu.

Nói cho cùng, vấn đề về lượng đường trong máu không phải là vấn đề có thể giải quyết được chỉ bằng bác sĩ mà còn phụ thuộc vào việc bạn có sống đúng cách hay không.

Phong Vũ

Theo Người đưa tin