Ung thư miệng là loại ung thư hình thành trong các mô của khoang miệng như lưỡi, lợi, niêm mạc má, môi hoặc vòm họng. Bệnh thường bắt đầu bằng những tổn thương nhỏ, loét dai dẳng không lành, chảy máu bất thường hoặc thay đổi cảm giác trong khoang miệng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ mắc ung thư miệng đang tăng nhanh, đặc biệt ở các nước châu Á - nơi thói quen sinh hoạt liên quan đến ăn uống, hút thuốc và vệ sinh răng miệng chưa được chú trọng đúng mức.

Nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi các khối u đã di căn, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và tỉ lệ sống sót giảm đáng kể. Thực tế, ung thư miệng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu mỗi người ý thức sớm và điều chỉnh những thói quen xấu trong cuộc sống hằng ngày.

1. Hút thuốc lá hoặc sử dụng thuốc lào, thuốc nhai

Không có gì ngạc nhiên khi thuốc lá luôn đứng đầu danh sách các yếu tố nguy cơ gây ung thư miệng. Khói thuốc chứa hàng trăm chất độc hại như benzopyrene, formaldehyde và nitrosamine - những tác nhân được chứng minh có khả năng phá hủy ADN tế bào niêm mạc miệng.

Theo Viện Ung thư Quốc gia Mỹ, người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư miệng cao gấp 6 lần so với người không hút (Ảnh: Internet)

Điều đáng nói là nhiều người tưởng rằng “thuốc lào” hay “thuốc nhai” ít hại hơn, nhưng thực tế các hình thức này còn khiến niêm mạc miệng tiếp xúc trực tiếp với chất gây ung thư trong thời gian dài, làm tăng nguy cơ tổn thương tế bào. Cách duy nhất để giảm rủi ro là ngừng hoàn toàn việc sử dụng thuốc lá dưới mọi hình thức, thay vì tìm cách “hút ít đi”.

2. Uống rượu bia thường xuyên

Cồn (ethanol) trong rượu bia không chỉ gây tổn thương gan mà còn tác động trực tiếp đến tế bào niêm mạc miệng. Khi ethanol chuyển hóa trong cơ thể, nó tạo ra acetaldehyde - một hợp chất được xếp vào nhóm chất gây ung thư cho người. Ngoài ra, rượu bia còn làm khô miệng, giảm khả năng tiết nước bọt, khiến vi khuẩn dễ sinh sôi và làm tổn thương mô mềm trong khoang miệng.

Đáng lo ngại hơn, sự kết hợp giữa rượu bia và thuốc lá tạo ra “hiệu ứng cộng hưởng”, nhân đôi khả năng gây ung thư (Ảnh: Internet)

Nhiều nghiên cứu cho thấy người vừa hút thuốc vừa uống rượu có nguy cơ mắc ung thư miệng cao gấp 15 đến 30 lần so với người bình thường. Vì vậy, việc hạn chế hoặc từ bỏ rượu bia chính là hành động bảo vệ bản thân thiết thực nhất.

3. Lười vệ sinh răng miệng hoặc bỏ qua khám nha định kỳ

Một khoang miệng không được chăm sóc đúng cách sẽ là “mảnh đất màu mỡ” cho vi khuẩn phát triển. Mảng bám, cao răng, viêm lợi kéo dài có thể tạo ra môi trường viêm nhiễm mãn tính - điều kiện thuận lợi cho tế bào bất thường phát triển. Ngoài ra, các tổn thương miệng do răng sứt, hàm giả lỏng hoặc răng mọc lệch cọ xát lâu ngày cũng có thể kích thích tế bào tăng sinh và biến đổi ác tính.

Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) khuyến cáo mọi người nên đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày, dùng chỉ nha khoa và súc miệng sát khuẩn định kỳ, đồng thời đi khám nha sĩ 6 tháng một lần để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Việc vệ sinh răng miệng không chỉ giúp hơi thở thơm tho mà còn là “lá chắn” đầu tiên ngăn chặn ung thư miệng (Ảnh: Internet)

4. Ăn uống thiếu khoa học, ít rau quả tươi

Chế độ ăn nghèo vitamin và chất chống oxy hóa là yếu tố ít được chú ý nhưng lại ảnh hưởng mạnh mẽ đến nguy cơ ung thư. Cơ thể thiếu vitamin A, C, E hoặc kẽm sẽ làm suy yếu hệ miễn dịch và giảm khả năng sửa chữa tổn thương tế bào. Trong khi đó, các loại rau củ quả tươi - đặc biệt là cà rốt, cam, súp lơ, cà chua - chứa nhiều carotenoid và flavonoid có khả năng trung hòa các gốc tự do gây đột biến ADN.

Ngược lại, việc thường xuyên tiêu thụ đồ nướng cháy, thực phẩm muối mặn, đồ ăn nhanh nhiều dầu mỡ hoặc cay nóng có thể làm tổn thương niêm mạc miệng và làm tăng gánh nặng oxy hóa. Thói quen ăn quá nóng cũng là yếu tố nguy cơ vì nhiệt độ cao có thể gây bỏng nhẹ và viêm mãn tính vùng miệng - điều kiện thuận lợi cho ung thư hình thành.

Một chế độ ăn lành mạnh, nhiều rau xanh, trái cây tươi, hạn chế thịt đỏ và đồ chế biến sẵn sẽ giúp cơ thể chống lại không chỉ ung thư miệng mà cả nhiều loại ung thư khác.

Ung thư miệng không xảy ra trong một sớm một chiều, mà là kết quả của những thói quen tích tụ qua nhiều năm. Tin vui là, khác với nhiều loại ung thư khác, ung thư miệng có thể phát hiện sớm và điều trị hiệu quả nếu được nhận biết kịp thời. Hãy bắt đầu bằng việc từ bỏ thuốc lá, giảm rượu bia, chú trọng vệ sinh răng miệng và duy trì chế độ ăn khoa học. Sức khỏe là kết quả của những lựa chọn đúng đắn hằng ngày.

Xem thêm: Chị em muốn có làn da căng mọng, hãy bổ sung 5 loại thực phẩm màu trắng giàu collagen này

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin