Vitamin là vi chất thiết yếu, tham gia vào hàng trăm phản ứng sinh học giúp duy trì hoạt động sống. Tuy nhiên, cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ để cân bằng. Khi dư thừa, đặc biệt là với các loại vitamin tan trong chất béo như A, D, E, K, cơ thể không thể đào thải nhanh như vitamin nhóm B hay C, khiến chúng tích tụ lại trong gan và mô mỡ.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện tượng “ngộ độc vitamin” đang ngày càng phổ biến, đặc biệt ở nhóm người có thói quen tự mua thực phẩm chức năng mà không qua tư vấn của bác sĩ. Điều này cho thấy, việc bổ sung vitamin cần có liều lượng, thời điểm và hình thức phù hợp, thay vì chạy theo xu hướng hoặc quảng cáo.

Tốt đến mấy cũng chớ bổ sung bừa bãi 4 loại vitamin này

1. Vitamin A - dư thừa gây hại gan và rối loạn thị giác

Vitamin A nổi tiếng với vai trò cải thiện thị lực và bảo vệ làn da, nhưng bổ sung quá mức lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Khi cơ thể hấp thụ vượt ngưỡng cho phép, lượng vitamin A sẽ tích tụ trong gan, gây buồn nôn, đau đầu, rụng tóc và vàng da. Một số trường hợp nặng có thể dẫn đến tổn thương gan và rối loạn thần kinh.

Theo Viện Y học Hoa Kỳ (IOM), liều vitamin A an toàn mỗi ngày với người trưởng thành chỉ nên ở mức 700-900 microgram (Ảnh: Internet)

Tuy nhiên, nhiều người uống viên tổng hợp hoặc dầu gan cá liên tục trong thời gian dài, khiến gan “quá tải”. Cách bổ sung đúng là nên ưu tiên nguồn tự nhiên từ thực phẩm như cà rốt, bí đỏ, gan động vật hoặc rau có màu xanh đậm, thay vì lạm dụng viên uống.

2. Vitamin D - “vitamin của ánh nắng” nhưng có thể gây ngộ độc canxi

Vitamin D giúp cơ thể hấp thu canxi, củng cố xương và tăng miễn dịch. Thế nhưng, khi bổ sung quá nhiều, lượng canxi trong máu tăng cao bất thường, dẫn đến vôi hóa mô mềm, sỏi thận và rối loạn nhịp tim. Tạp chí The New England Journal of Medicine từng ghi nhận nhiều ca ngộ độc vitamin D do dùng viên bổ sung liều cao trong thời gian dài, mà không xét nghiệm nồng độ 25(OH)D trong máu.

Nhiều người quên rằng, chỉ cần 15-30 phút tắm nắng sớm mỗi ngày đã đủ để cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên (Ảnh: Internet)

Bởi vậy, cách an toàn nhất là duy trì chế độ ăn đa dạng (trứng, cá béo, sữa, nấm) kết hợp với việc ra ngoài trời, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào viên uống.

3. Vitamin E - chống oxy hóa không đồng nghĩa với “trẻ mãi không già”

Vitamin E thường được quảng cáo như “thần dược chống lão hóa”, đặc biệt với phụ nữ. Tuy nhiên, lạm dụng vitamin E dạng viên uống có thể gây mất cân bằng oxy hóa, dẫn đến mệt mỏi, buồn nôn, thậm chí tăng nguy cơ đột quỵ ở người có bệnh tim mạch.

Một nghiên cứu trên Trường Y Harvard cho thấy, người dùng vitamin E liều cao trong thời gian dài có tỉ lệ đột quỵ xuất huyết cao hơn 22% so với nhóm dùng liều khuyến nghị (Ảnh: Internet)

Cần hiểu rằng, vitamin E chỉ nên dùng trong giới hạn 15 mg/ngày đối với người trưởng thành, và nên ưu tiên nguồn tự nhiên từ dầu thực vật, hạt hướng dương, bơ, hoặc các loại hạt thay vì uống bổ sung.

4. Vitamin B6 - tốt cho thần kinh nhưng thừa sẽ “phản chủ”

Vitamin B6 đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng và dẫn truyền thần kinh. Tuy nhiên, việc dùng quá liều (trên 100 mg/ngày) có thể gây tổn thương dây thần kinh ngoại biên, biểu hiện bằng tê bì tay chân, mất cảm giác hoặc yếu cơ. Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng châu Âu (EJCN) đã ghi nhận nhiều trường hợp phụ nữ sử dụng thực phẩm chức năng giảm cân hoặc “detox” có chứa vitamin B6 liều cao, khiến hệ thần kinh bị tổn thương không hồi phục. Do đó, chỉ nên bổ sung khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ, đặc biệt ở người ăn chay trường, phụ nữ mang thai hoặc người có bệnh lý chuyển hóa.

Vì sao người hiện đại dễ “nghiện” vitamin?

Một trong những lý do chính là niềm tin sai lệch rằng “uống thêm cho chắc”. Cộng với sự bùng nổ của thị trường thực phẩm chức năng, người tiêu dùng dễ bị dẫn dắt bởi quảng cáo “vitamin giúp trẻ hóa, tăng sức đề kháng, đẹp da, sáng mắt”. Trên thực tế, vitamin chỉ phát huy tác dụng khi cơ thể thật sự thiếu hụt - còn nếu dư, chúng có thể gây độc. Theo khuyến nghị của Hiệp hội Dinh dưỡng Hoa Kỳ (ADA), việc bổ sung vitamin cần dựa trên xét nghiệm máu, chế độ ăn uống và tình trạng sức khỏe cụ thể. Điều quan trọng là duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đủ nhóm thực phẩm, thay vì tìm kiếm “viên thuốc thần kỳ” cho mọi vấn đề sức khỏe.

Cơ thể con người giống như một cỗ máy tinh xảo, trong đó mỗi vitamin đều giữ vai trò nhất định. Nhưng chỉ cần một mắt xích bị lệch - chẳng hạn như việc hấp thu quá mức – toàn bộ hệ thống có thể bị rối loạn. Việc bổ sung vitamin nên được xem là biện pháp hỗ trợ có kiểm soát, không phải “liều thuốc vạn năng”. Trước khi uống bất kỳ loại viên bổ sung nào, hãy tự hỏi: cơ thể mình thật sự cần nó hay không? Bởi đôi khi, thứ bạn nghĩ là “bổ”, lại chính là “độc” nếu dùng sai cách. Giữ sự tỉnh táo, lắng nghe cơ thể và ưu tiên dinh dưỡng tự nhiên luôn là cách khôn ngoan nhất để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Xem thêm: Chị em muốn có làn da căng mọng, hãy bổ sung 5 loại thực phẩm màu trắng giàu collagen này

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin