Các chuyên gia dinh dưỡng thường khuyến nghị nên dùng gia vị một cách điều độ. Lý do là bởi đa phần các loại gia vị cay, nồng hay có tính nóng đều tác động trực tiếp đến niêm mạc dạ dày và hệ thần kinh giao cảm, khiến cơ thể “bừng tỉnh” thay vì thư giãn. Khi cơ thể phải tiêu hóa liên tục hoặc chịu kích thích mạnh vào buổi tối, hệ thần kinh trung ương sẽ khó chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Một số nghiên cứu về thermogenesis (quá trình sinh nhiệt khi ăn cay) cho thấy, việc ăn quá nhiều thực phẩm chứa capsaicin, piperine hoặc các hợp chất lưu huỳnh có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể, tăng nhịp tim và tiết axit dạ dày. Những phản ứng này có thể khiến người ăn cảm thấy bồn chồn, nóng trong và khó ngủ - đặc biệt là khi dùng vào buổi tối.

Dưới đây là 3 loại gia vị phổ biến thường bị lạm dụng trong bữa ăn hàng ngày, và cơ chế khiến chúng có thể gián tiếp ảnh hưởng đến giấc ngủ nếu dùng sai cách.

1. Ớt

Ớt là gia vị không thể thiếu trong nhiều món ăn Việt, giúp tăng vị đậm đà và kích thích vị giác. Trong ớt có chứa capsaicin - hoạt chất tạo nên vị cay, đồng thời có tác dụng giảm đau và hỗ trợ trao đổi chất. Ở liều lượng vừa phải, capsaicin có thể giúp tăng cường lưu thông máu và hỗ trợ tiêu hóa.

Tuy nhiên, khi dùng quá nhiều, capsaicin kích thích mạnh niêm mạc dạ dày, khiến dạ dày tiết axit nhiều hơn, gây cảm giác nóng rát, trào ngược và đầy bụng. Đây chính là một trong những nguyên nhân gián tiếp khiến người ăn khó ngủ - vì hệ tiêu hóa vẫn đang “làm việc quá tải” trong khi cơ thể cần nghỉ ngơi.

Một nghiên cứu được đăng tải trên International Journal of Psychophysiology (2011) cho thấy, việc tiêu thụ thực phẩm cay trong buổi tối làm tăng nhiệt độ cơ thể lõi và rút ngắn thời gian ngủ sâu (REM sleep).

Điều này lý giải vì sao nhiều người cảm thấy bồn chồn hoặc thức giấc giữa đêm sau khi ăn đồ cay (Ảnh: Internet)

Do đó, nếu bạn là người có cơ địa “nhiệt” hoặc dễ mất ngủ, hãy hạn chế ăn món cay sau 19 giờ. Thay vì dùng ớt tươi hoặc ớt bột, có thể chọn các loại gia vị nhẹ hơn như tiêu trắng hoặc gừng khô để giảm kích thích.

2. Tiêu

Tiêu chứa piperine, hoạt chất giúp tăng hấp thu chất dinh dưỡng như vitamin B và beta-carotene. Ở mức độ hợp lý, tiêu hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy hơi và làm ấm cơ thể. Tuy nhiên, theo báo cáo tổng quan của Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), việc dùng quá nhiều piperine có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến đau rát, ợ nóng hoặc khó tiêu.

Những triệu chứng trên tuy không nghiêm trọng nhưng khiến dạ dày phải làm việc quá sức, gây khó chịu, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Khi dạ dày vẫn tiết axit nhiều và co bóp mạnh trong đêm, hệ thần kinh cũng bị kích thích theo, khiến bạn khó đi vào giấc ngủ sâu hoặc dễ tỉnh giấc giữa chừng.

Ngoài ra, piperine có tính kích thích thần kinh nhẹ, giúp cơ thể “tỉnh táo” hơn (Ảnh: Internet)

Điều này tốt nếu bạn cần năng lượng ban ngày, nhưng lại phản tác dụng khi ăn tối. Vì vậy, hãy giới hạn lượng tiêu ở mức vừa phải - khoảng 1/4 thìa cà phê cho mỗi bữa ăn - để vừa tận dụng được lợi ích, vừa tránh gây kích ứng tiêu hóa.

3. Tỏi

Tỏi vốn được xem là “thần dược” trong tự nhiên, chứa allicin – hợp chất kháng khuẩn, giảm cholesterol và hỗ trợ tim mạch. Dù vậy, nếu ăn quá nhiều, đặc biệt là tỏi sống, bạn có thể gặp các triệu chứng như đầy hơi, ợ chua, nóng rát dạ dày. Nguyên nhân là do allicin và các hợp chất lưu huỳnh trong tỏi có thể làm tăng axit dạ dày và kích thích niêm mạc ruột.

Một bài viết trên trang Medical News Today cho biết, tiêu thụ tỏi quá mức có thể dẫn đến kích ứng tiêu hóa, buồn nôn hoặc khó chịu vùng bụng, nhất là ở người có tiền sử trào ngược dạ dày - thực quản. Khi các triệu chứng này xảy ra về đêm, người ăn sẽ có cảm giác khó ngủ hoặc ngủ không sâu do dạ dày hoạt động liên tục.

Do đó, hãy sử dụng tỏi với lượng vừa phải (1-2 tép nhỏ mỗi ngày), ưu tiên tỏi chín hơn tỏi sống (Ảnh: Internet)

Nếu bị mất ngủ hoặc thường xuyên đầy bụng sau bữa tối, việc giảm lượng tỏi trong khẩu phần có thể giúp cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ.

Gia vị là điểm nhấn khiến món ăn trở nên hấp dẫn, nhưng cũng là “con dao hai lưỡi” nếu ta lạm dụng. 3 loại gia vị quen thuộc trên mang lại lợi ích tuyệt vời khi dùng đúng cách, song việc sử dụng quá nhiều có thể kích thích dạ dày, làm tăng thân nhiệt, rối loạn tiêu hóa, và từ đó gián tiếp gây mất ngủ. Để cơ thể khỏe mạnh và giấc ngủ trọn vẹn hơn, hãy nêm nếm vừa phải, hạn chế dùng gia vị cay hoặc nồng sau bữa tối.

Xem thêm: Chị em muốn có làn da căng mọng, hãy bổ sung 5 loại thực phẩm màu trắng giàu collagen này

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin