Khi cơ thể tăng cân bất thường đi kèm cảm giác uể oải, thiếu sức sống, nhiều người thường nghĩ đến nguyên nhân bên ngoài như thừa calo, stress hay ít vận động. Tuy nhiên, theo các chuyên gia nội tiết, đây còn có thể là biểu hiện sớm của những rối loạn trong hệ nội tiết, chuyển hóa, thậm chí cả tâm lý. Đặc biệt, ở giai đoạn đầu, các triệu chứng này thường mờ nhạt, dễ khiến người bệnh chủ quan. Dưới đây là 6 bệnh lý phổ biến có thể gây tăng cân và mệt mỏi trong thời gian đầu mà bạn cần đặc biệt lưu ý.

1. Suy giáp

Suy giáp là tình trạng tuyến giáp hoạt động kém, khiến cơ thể sản sinh ít hormone tuyến giáp hơn bình thường. Hormone này có vai trò quan trọng trong việc điều hòa quá trình trao đổi chất, nhịp tim và nhiệt độ cơ thể. Khi lượng hormone giảm, quá trình chuyển hóa năng lượng bị chậm lại, dẫn đến tăng cân dù ăn uống bình thường và mệt mỏi kéo dài.

Theo Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA), suy giáp ảnh hưởng đến khoảng 5% dân số và thường gặp ở phụ nữ trung niên (Ảnh: Internet)

Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể chỉ cảm thấy lười vận động, da khô, tóc rụng, trí nhớ kém hoặc trầm cảm nhẹ. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến tim mạch và khả năng sinh sản.

2. Hội chứng Cushing

Hội chứng Cushing xảy ra khi cơ thể sản sinh quá nhiều hormone cortisol - hormone căng thẳng. Mức cortisol cao kéo dài làm rối loạn quá trình chuyển hóa đường và chất béo, khiến mỡ tích tụ ở vùng mặt, cổ, bụng, trong khi tay và chân lại gầy đi. 

Bên cạnh đó, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, yếu cơ và khó ngủ (Ảnh: Internet)

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, việc sử dụng thuốc corticoid trong thời gian dài (điều trị viêm khớp, hen suyễn hay lupus) cũng có thể dẫn đến tình trạng tương tự. Nếu thấy cân nặng tăng nhanh bất thường dù khẩu phần ăn không đổi, bạn nên đi kiểm tra nồng độ cortisol để loại trừ nguyên nhân này.

3. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Đây là một rối loạn nội tiết phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. PCOS khiến hormone androgen (hormone nam) tăng cao, dẫn đến rối loạn rụng trứng, mụn trứng cá và tăng cân, đặc biệt ở vùng bụng. Cảm giác mệt mỏi xuất hiện do sự kháng insulin - cơ thể không sử dụng đường huyết hiệu quả, khiến năng lượng sụt giảm nhanh.

Một nghiên cứu của Đại học Harvard cho thấy hơn 50% phụ nữ bị PCOS gặp khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng, dù đã ăn kiêng và tập luyện. Phát hiện sớm hội chứng này giúp điều chỉnh hormone và ngăn ngừa nguy cơ tiểu đường type 2 trong tương lai.

4. Trầm cảm hoặc rối loạn lo âu mạn tính

Sức khỏe tâm lý ảnh hưởng trực tiếp đến cân nặng và năng lượng của cơ thể. Khi bị trầm cảm hoặc lo âu kéo dài, cơ thể sản sinh nhiều cortisol và giảm serotonin - hormone “hạnh phúc”. Hệ quả là cảm giác mệt mỏi, mất hứng thú, thèm ăn đồ ngọt hoặc tinh bột, dẫn đến tăng cân dần theo thời gian.

Nhiều người không nhận ra rằng, việc tăng vài cân không rõ nguyên nhân đôi khi lại bắt đầu từ tâm lý. Do đó, nếu bạn cảm thấy buồn bã, mất ngủ, chán ăn hoặc không còn hứng thú với công việc, hãy tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý thay vì chỉ tập trung vào giảm cân.

5. Rối loạn chuyển hóa hoặc tiền tiểu đường

Tiền tiểu đường là giai đoạn sớm của bệnh tiểu đường type 2, khi cơ thể bắt đầu kháng insulin - hormone giúp đưa đường từ máu vào tế bào. Khi insulin không hoạt động hiệu quả, đường huyết tăng cao nhưng tế bào lại thiếu năng lượng, khiến cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi, đồng thời kích thích cảm giác thèm ăn.

Ngoài ra, insulin dư thừa trong máu còn khiến cơ thể dễ tích trữ mỡ, đặc biệt ở vùng bụng (Ảnh: Internet)

Người mắc tiền tiểu đường thường tăng cân nhẹ trong giai đoạn đầu, kèm theo mệt mỏi, khát nước nhiều hoặc đi tiểu thường xuyên. Kiểm tra đường huyết định kỳ và duy trì chế độ ăn ít tinh bột, nhiều chất xơ là cách quan trọng để ngăn bệnh tiến triển.

6. Rối loạn giấc ngủ hoặc hội chứng ngưng thở khi ngủ

Thiếu ngủ mạn tính hoặc ngưng thở khi ngủ không chỉ khiến cơ thể uể oải mà còn làm thay đổi hormone kiểm soát cảm giác đói và no. Cụ thể, khi ngủ không đủ, hormone ghrelin (tạo cảm giác thèm ăn) tăng, trong khi leptin (kiểm soát no) giảm. Hậu quả là bạn ăn nhiều hơn và tăng cân nhanh chóng.

Theo một báo cáo của Sleep Foundation, những người bị ngưng thở khi ngủ có nguy cơ béo phì cao gấp 2,5 lần so với người bình thường. Ngoài tăng cân, họ còn thường xuyên mệt mỏi, đau đầu vào buổi sáng và mất tập trung khi làm việc. Giải pháp hiệu quả nhất là cải thiện chất lượng giấc ngủ và điều trị dứt điểm tình trạng ngưng thở nếu có.

Tăng cân và mệt mỏi không phải lúc nào cũng là do ăn uống hoặc lười vận động. Đôi khi, đó là tín hiệu sớm của những rối loạn nội tiết, chuyển hóa hay tâm lý mà bạn chưa nhận ra. Việc lắng nghe cơ thể, quan sát sự thay đổi nhỏ nhất và kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn. Bởi lẽ, khi được chẩn đoán kịp thời, hầu hết những bệnh này đều có thể kiểm soát hiệu quả - giúp bạn lấy lại cân bằng, năng lượng và sức khỏe toàn diện.

Xem thêm: Chị em muốn có làn da căng mọng, hãy bổ sung 5 loại thực phẩm màu trắng giàu collagen này

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin