Ung thư đại trực tràng, bao gồm ung thư đại tràng và trực tràng, là một trong những loại ung thư đường tiêu hóa phổ biến nhất trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đây là loại ung thư đứng thứ ba về tỷ lệ mắc và thứ hai về tỷ lệ tử vong toàn cầu. Trong thập kỷ qua, các nghiên cứu tại Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự gia tăng đáng kể các ca mắc ung thư đại trực tràng ở người trẻ dưới 50 tuổi, với mức tăng trung bình từ 2-4% mỗi năm. Tại Việt Nam, dù chưa có số liệu thống kê toàn diện, các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và ung bướu cũng báo cáo xu hướng tương tự tại các bệnh viện lớn.

Điều này cho thấy, ngày càng nhiều bệnh nhân trẻ được chẩn đoán ung thư đại trực tràng, thường ở giai đoạn tiến triển do không nhận biết sớm các dấu hiệu (Ảnh: Internet)

Nguyên nhân của sự gia tăng này vẫn đang được nghiên cứu, nhưng các nhà khoa học chỉ ra một số yếu tố nguy cơ chính bao gồm chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, ít vận động, béo phì, hút thuốc lá và sử dụng rượu bia. Đặc biệt, thói quen tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, giàu chất béo bão hòa và ít chất xơ đang trở thành "thủ phạm" tiềm ẩn. Ngoài ra, yếu tố di truyền và các bệnh lý viêm ruột mãn tính như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn cũng làm tăng nguy cơ. Sự thay đổi lối sống hiện đại, cùng với việc thiếu kiến thức về các dấu hiệu cảnh báo, khiến người trẻ dễ bỏ qua những triệu chứng ban đầu, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Để giúp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng, các bác sĩ khuyến cáo mọi người, đặc biệt là người trẻ, cần chú ý đến 5 dấu hiệu quan trọng sau đây:

1. Thay đổi thói quen đại tiện

Một trong những dấu hiệu sớm nhất của ung thư đại trực tràng là sự thay đổi bất thường trong thói quen đi đại tiện, chẳng hạn như tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài hơn vài tuần mà không rõ nguyên nhân. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet Gastroenterology & Hepatology (2023), khoảng 60% bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm báo cáo có sự thay đổi rõ rệt về tần suất hoặc tính chất phân. Bạn cũng có thể cảm thấy không đi hết phân, dù vừa đi xong.

Nhiều người trẻ nghĩ rằng táo bón hay tiêu chảy chỉ là do ăn uống, nhưng nếu tình trạng này kéo dài hơn 3 tuần, bạn cần gặp bác sĩ để kiểm tra (Ảnh: Internet)

2. Máu trong phân

Sự xuất hiện của máu trong phân, dù là máu đỏ tươi hay máu đen, là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng. Máu đỏ tươi thường liên quan đến xuất huyết ở trực tràng hoặc phần dưới đại tràng, trong khi máu đen (phân đen) có thể chỉ ra xuất huyết ở phần trên của đường tiêu hóa. Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, khoảng 50% bệnh nhân ung thư đại trực tràng có triệu chứng này trước khi được chẩn đoán. Tuy nhiên, nhiều người trẻ thường nhầm lẫn máu trong phân với bệnh trĩ hoặc các vấn đề lành tính khác.

Các chuyên gia sức khỏe đặc biệt nhắc nhở, tuyệt đối không chủ quan khi thấy máu trong phân, đặc biệt nếu kèm theo đau bụng hoặc mệt mỏi (Ảnh: Internet)

3. Đau bụng hoặc khó chịu ở vùng bụng

Đau bụng âm ỉ, chuột rút hoặc cảm giác đầy hơi không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của ung thư đại trực tràng. Những cơn đau này thường xuất hiện khi khối u phát triển, gây tắc nghẽn hoặc kích ứng niêm mạc ruột. Một nghiên cứu tại Đại học Y Harvard (2024) chỉ ra rằng 40% bệnh nhân trẻ tuổi bị ung thư đại trực tràng báo cáo có cơn đau bụng tái phát trước khi đi khám.

Nếu bạn thường xuyên cảm thấy khó chịu ở bụng, đặc biệt là ở vùng dưới bên trái, hãy lưu ý và kiểm tra sớm (Ảnh: Internet)

4. Mệt mỏi và sụt cân không rõ nguyên nhân

Mệt mỏi kéo dài, cảm giác kiệt sức hoặc sụt cân không chủ ý là những dấu hiệu toàn thân thường gặp ở các bệnh ung thư, bao gồm ung thư đại trực tràng. Khi khối u phát triển, nó có thể gây mất máu mãn tính hoặc làm cơ thể tiêu hao năng lượng, dẫn đến mệt mỏi và giảm cân. Có nhiều bạn trẻ chỉ nghĩ mình bị stress hoặc làm việc quá sức, nhưng nếu sụt hơn 5% trọng lượng cơ thể trong 6 tháng mà không có lý do, đó là dấu hiệu cần đi khám ngay.

5. Thiếu máu không rõ nguyên nhân

Thiếu máu, đặc biệt ở nam giới trẻ và phụ nữ trước mãn kinh, có thể là dấu hiệu của ung thư đại trực tràng do mất máu mãn tính trong phân. Triệu chứng thiếu máu bao gồm da xanh xao, khó thở, chóng mặt hoặc nhịp tim nhanh. Một nghiên cứu tại Anh (2022) cho thấy khoảng 30% bệnh nhân ung thư đại trực tràng dưới 40 tuổi có tình trạng thiếu máu trước khi được chẩn đoán. Nếu xét nghiệm máu cho thấy bạn bị thiếu máu mà không tìm ra nguyên nhân rõ ràng, bác sĩ có thể đề nghị nội soi đại trực tràng để kiểm tra.

Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm

Việc nhận biết và hành động kịp thời khi xuất hiện các dấu hiệu trên là yếu tố then chốt để tăng cơ hội chữa trị thành công. Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm (giai đoạn I-II) có thể lên đến 90%, nhưng con số này giảm xuống dưới 20% ở giai đoạn muộn (giai đoạn IV). Nội soi đại trực tràng là phương pháp hiệu quả nhất để phát hiện sớm ung thư và các tổn thương tiền ung thư như polyp. Các bác sĩ khuyến cáo những người có tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng hoặc các bệnh lý viêm ruột nên bắt đầu tầm soát từ tuổi 40, hoặc sớm hơn nếu có triệu chứng bất thường.

Ung thư đại trực tràng ở người trẻ không còn là vấn đề hiếm gặp, và xu hướng gia tăng các ca mắc đang đặt ra thách thức lớn cho cộng đồng y tế cũng như toàn xã hội. Việc nhận biết sớm 5 dấu hiệu quan trọng có thể là chìa khóa để phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu, khi khả năng chữa trị còn cao. Hãy lắng nghe cơ thể mình, duy trì lối sống lành mạnh và chủ động tầm soát định kỳ để bảo vệ sức khỏe.

Xem thêm: Hãy bỏ ngay thói quen ăn uống sai lầm này, nếu không muốn “thần chết sớm ghé thăm”

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin