Hạ kali máu là tình trạng nồng độ kali trong máu thấp hơn 3.5 mmol/L. Mặc dù là một chỉ số sinh hóa thường được kiểm tra trong các xét nghiệm máu thông thường, nhưng không phải ai cũng nhận ra ý nghĩa của nó. Kali đóng vai trò như “dây truyền tín hiệu” giữa các tế bào thần kinh và cơ bắp, bao gồm cả cơ tim. Khi thiếu hụt kali, các tín hiệu này trở nên chập chờn, gây ra những phản ứng sinh lý bất thường. Vấn đề nằm ở chỗ, các dấu hiệu ban đầu của hạ kali máu lại rất dễ nhầm lẫn với các tình trạng thường gặp như stress, thiếu ngủ, hoặc thiếu nước. Chính vì vậy, rất nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi đã xuất hiện biến chứng nghiêm trọng.

Điều đó cho thấy, hạ kali máu là tình trạng không thể xem thường, nhất là với 5 nguyên nhân sau đây:

1. Hạ kali máu có thể gây rối loạn nhịp tim và đột tử

Một trong những lý do quan trọng nhất để không xem nhẹ hạ kali máu là ảnh hưởng trực tiếp của nó đến tim. Tim là một khối cơ hoạt động không ngừng nghỉ, chịu sự chi phối của dòng điện sinh học. Khi kali bị thiếu hụt, dòng điện này bị rối loạn, khiến tim đập không đều - hiện tượng được gọi là loạn nhịp tim. Theo Viện Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association), hạ kali máu là một trong những nguyên nhân có thể dẫn đến các dạng loạn nhịp nguy hiểm như rung thất hoặc nhịp nhanh thất, có thể gây đột tử nếu không được can thiệp kịp thời.

Đặc biệt, những người đang điều trị bằng thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị cao huyết áp hay insulin càng dễ bị hạ kali máu và rối loạn nhịp tim hơn (Ảnh: Internet)

2. Làm suy yếu hệ cơ và gây liệt cơ nếu diễn tiến nặng

Một trong những dấu hiệu sớm của hạ kali máu là tình trạng yếu cơ, chuột rút, mỏi cơ kéo dài, đặc biệt sau khi tập thể dục hoặc hoạt động thể lực nhẹ. Khi mức kali tiếp tục giảm, các tế bào cơ không thể dẫn truyền tín hiệu hiệu quả, dẫn đến mất kiểm soát vận động và thậm chí là liệt cơ tạm thời - hiện tượng từng được ghi nhận trong các trường hợp hạ kali máu nặng.

Một báo cáo y khoa trên The Lancet Neurology cho biết, có những bệnh nhân nhập viện trong tình trạng liệt hai chi dưới, nhưng nguyên nhân không phải tổn thương tủy sống mà là do kali máu xuống dưới mức 2.0 mmol/L.

Điều này cho thấy, chỉ cần mất cân bằng nhẹ về điện giải, cơ thể đã có thể “đình công” toàn diện (Ảnh: Internet)

3. Hạ kali máu kéo dài gây tổn thương thận âm thầm

Ít ai biết rằng, kali cũng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của thận - cơ quan giúp lọc máu và điều hòa dịch thể. Khi kali thấp kéo dài, khả năng tái hấp thu nước và muối của thận bị rối loạn, dẫn đến tình trạng tiểu nhiều, tiểu đêm, và mất nước nội bào. Không dừng lại ở đó, các nhà nghiên cứu từ Đại học Harvard đã cảnh báo rằng hạ kali máu mạn tính có thể làm tăng nguy cơ suy thận tiến triển.

Điều đáng ngại là tổn thương thận do thiếu kali diễn ra rất âm thầm, thường chỉ được phát hiện qua các xét nghiệm chức năng thận định kỳ. Trong bối cảnh số người mắc bệnh thận mạn đang ngày càng gia tăng, hạ kali máu cần được xem như một yếu tố nguy cơ nghiêm trọng không thể bỏ qua.

4. Tăng nguy cơ tổn thương đường tiêu hóa và hô hấp

Kali không chỉ giúp các cơ vận động mà còn là yếu tố quan trọng giúp nhu động ruột và hô hấp diễn ra trơn tru. Khi kali thiếu hụt, đường tiêu hóa có thể phản ứng bằng các triệu chứng như đầy bụng, chậm tiêu, táo bón kéo dài và trong những trường hợp nặng - liệt ruột. Điều này thường bị bỏ sót vì triệu chứng khá giống với rối loạn tiêu hóa thông thường.

Tương tự, cơ hô hấp cũng bị ảnh hưởng nếu kali giảm quá mức, khiến việc hít thở trở nên nặng nề và có thể gây suy hô hấp, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền phổi.

Đây là lý do tại sao những cơn khó thở bất thường nên được kiểm tra thêm nồng độ kali máu, đặc biệt khi đi kèm yếu cơ hay mệt mỏi toàn thân (Ảnh: Internet)

5. Các nguyên nhân gây hạ kali máu rất phổ biến trong đời sống hiện đại

Điều khiến hạ kali máu trở nên nguy hiểm hơn cả chính là vì nguyên nhân gây bệnh lại quá phổ biến. Dùng thuốc lợi tiểu, tiêu chảy kéo dài, đổ mồ hôi quá mức khi chơi thể thao, nhịn ăn, ăn kiêng sai cách, thậm chí là stress kéo dài - tất cả đều có thể dẫn đến mất kali.

Một nghiên cứu tại Đại học Johns Hopkins chỉ ra rằng, có đến 15% vận động viên chuyên nghiệp từng trải qua hạ kali máu nhẹ do ra mồ hôi nhiều và chế độ ăn thiếu cân bằng. Với xu hướng sống khỏe, detox, tập luyện cường độ cao hiện nay, nguy cơ hạ kali máu ở người trẻ không hề thấp. Tuy nhiên, do không được tầm soát thường xuyên, nhiều người vẫn chưa ý thức được mức độ nguy hiểm của tình trạng này.

Hạ kali máu không phải là một hiện tượng nhất thời hay đơn thuần là một chỉ số trong xét nghiệm máu. Đó là một dấu hiệu cảnh báo rằng cơ thể bạn đang mất cân bằng ở cấp độ tế bào - điều có thể kéo theo hàng loạt rối loạn sinh lý và nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng nếu không được quan tâm đúng mức. Việc hiểu rõ về các dấu hiệu, nguyên nhân và hậu quả của hạ kali máu chính là bước đầu tiên để bạn chủ động phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe một cách toàn diện hơn.

Xem thêm: Dù rau có tốt đến mấy, bạn vẫn phải kiêng nếu đang ở trong 6 thời điểm này

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin