Mỗi mùa hè, các cơ sở y tế lại ghi nhận số ca mắc các bệnh liên quan đến nhiệt độ tăng vọt, trong đó nhiều ca có nguyên nhân trực tiếp từ những thói quen “giải nhiệt” phản khoa học. Một nghiên cứu đăng trên International Journal of Biometeorology (2021) cho thấy, việc thay đổi nhiệt độ cơ thể một cách đột ngột - đặc biệt là từ nóng sang lạnh - làm gia tăng nguy cơ rối loạn vận mạch và gây hại cho hệ thần kinh thực vật.

Trong khi đó, theo TS.BS Trương Hữu Khanh (Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi đồng 1 TP.HCM), người Việt có thói quen dùng nước đá, tắm lạnh đột ngột hay ăn thực phẩm “siêu mát” trong những ngày nắng nóng mà không lường trước tác hại đi kèm.

Dưới đây là 6 thói quen tưởng “hạ nhiệt” hữu ích, nhưng thực ra lại là những cái bẫy sức khỏe nếu bạn không hiểu đúng và áp dụng sai cách.

1. Uống nước đá liên tục để làm mát cơ thể

Nước đá là “vị cứu tinh” của nhiều người trong mùa hè, nhưng lạm dụng loại nước lạnh này lại là con dao hai lưỡi. Theo chuyên gia dinh dưỡng, khi uống nước đá quá lạnh, nhiệt độ thấp đột ngột sẽ làm co mạch máu trong niêm mạc họng, khiến hệ miễn dịch tại chỗ bị suy yếu, tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn xâm nhập.

Điều này lý giải vì sao nhiều người dễ bị viêm họng, ho, sưng amidan sau khi uống nước đá, nhất là trẻ nhỏ hoặc người có nền miễn dịch yếu (Ảnh: Internet)

Ngoài ra, việc tiêu thụ nhiều nước đá cũng ảnh hưởng đến tiêu hóa, gây rối loạn hoạt động co bóp của dạ dày, khiến thức ăn khó tiêu, đầy bụng, đau dạ dày ở những người có bệnh lý nền. Nếu muốn uống mát, tốt nhất nên uống nước ở nhiệt độ phòng hoặc nước mát nhẹ từ tủ lạnh (khoảng 15-20 độ C).

2. Tắm nước lạnh ngay sau khi đi nắng về

Một sai lầm phổ biến khác là tắm ngay bằng nước lạnh khi cơ thể còn đang nóng bừng sau khi vận động ngoài trời. Trong khi đó, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến các mạch máu co lại nhanh chóng, dẫn đến nguy cơ sốc nhiệt, tụt huyết áp và đau đầu dữ dội. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm với người bị bệnh tim mạch, huyết áp thấp hoặc người cao tuổi, có thể dẫn đến choáng váng, thậm chí đột quỵ do sốc nhiệt phản vệ.

Cách an toàn hơn là nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát khoảng 15-20 phút sau khi đi nắng, lau mồ hôi rồi mới tắm bằng nước hơi ấm hoặc nước mát nhẹ (Ảnh: Internet)

3. Bật điều hòa ở nhiệt độ quá thấp

Trong những ngày nóng đỉnh điểm, không ít người có thói quen chỉnh điều hòa xuống 18-20 độ C để nhanh chóng cảm thấy “mát lạnh”. Nhưng theo nhiều bác sĩ hô hấp, việc duy trì nhiệt độ trong phòng quá thấp có thể gây ra hiện tượng “sốc nhiệt” khi đi ra ngoài, làm giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ mắc bệnh về đường hô hấp như viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản.

Một nghiên cứu của Đại học Harvard (2020) cho biết: chênh lệch nhiệt độ giữa phòng điều hòa và môi trường ngoài trời lớn hơn 7 độ C là yếu tố nguy cơ cao gây rối loạn điều hòa thân nhiệt và tăng nguy cơ cảm cúm mùa hè.

Nhiệt độ điều hòa lý tưởng được khuyến cáo nên duy trì ở mức 26-28 độ C, kết hợp với việc bật quạt đảo gió nhẹ, thường xuyên mở cửa thông gió hoặc dùng máy lọc không khí để tránh không khí bị khô và lưu cữu.

4. Uống nước quá nhiều trong thời gian ngắn

Khi đổ nhiều mồ hôi, việc bù nước là cần thiết, nhưng uống một lúc quá nhiều nước trong thời gian ngắn lại có thể gây rối loạn điện giải, khiến cơ thể mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt. Trong trường hợp nặng, uống nước quá mức có thể dẫn đến tình trạng ngộ độc nước - một dạng rối loạn hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, khiến nồng độ natri trong máu hạ thấp đến mức nguy hiểm.

Thay vì uống một lần quá nhiều, bạn nên uống nước từng ngụm nhỏ, chia đều trong ngày. Ngoài nước lọc, có thể bổ sung nước dừa, oresol hoặc các loại nước điện giải từ trái cây như chanh, cam để cân bằng khoáng chất bị mất khi ra mồ hôi.

5. Ăn quá nhiều trái cây có tính lạnh

Dưa hấu, mận, mít ướp lạnh, sầu riêng, măng cụt,… là những loại trái cây “gây nghiện” trong mùa hè. Tuy nhiên, ăn quá nhiều trái cây có tính hàn như dưa hấu hoặc uống nước ép lạnh liên tục có thể gây rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy và đầy bụng - đặc biệt với người có tỳ vị hư yếu (theo Đông y).

Chưa kể, trái cây khi để trong tủ lạnh quá lâu hoặc được ướp đá có thể nhiễm khuẩn nếu bảo quản sai cách, gây ra nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột. Thay vào đó, hãy ăn trái cây ở nhiệt độ thường, và nếu muốn “mát lòng”, nên ăn kèm với sữa chua hoặc chế biến thành nước ép không quá lạnh để cân bằng nhiệt cơ thể.

6. Ngâm chân nước lạnh để làm mát toàn thân

Không ít người truyền tai nhau mẹo “hạ nhiệt” nhanh bằng cách ngâm chân vào nước lạnh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia Đông y, bàn chân là nơi tập trung nhiều huyệt đạo liên quan đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể, trong đó có thận và hệ tuần hoàn. Ngâm chân trong nước lạnh khiến mạch máu ở lòng bàn chân co lại đột ngột, gây rối loạn tuần hoàn máu, cảm giác buốt lạnh toàn thân, thậm chí làm suy yếu hệ miễn dịch nếu lặp lại thường xuyên.

Thay vì nước lạnh, bạn nên ngâm chân với nước ấm từ 37-40 độ C vào buổi tối, giúp thư giãn và điều hòa nhiệt độ cơ thể một cách tự nhiên hơn (Ảnh: Internet)

Thay vì chạy theo cảm giác “mát tức thì”, hãy chọn cho mình những biện pháp hạ nhiệt an toàn, bền vững và thân thiện với sức khỏe như: uống đủ nước, mặc đồ thoáng mát, nghỉ ngơi hợp lý và tăng cường sức đề kháng qua chế độ ăn uống lành mạnh. Nhớ rằng, cơ thể cần được làm mát từ bên trong - nhưng lành mạnh, chậm rãi và đúng cách - mới là cách bảo vệ sức khỏe bền vững trong mùa hè khắc nghiệt.

Xem thêm: Đã đến mùa vải thiều, nhưng đừng ăn nhiều quá để bị mắc ‘bệnh vải thiều’ nhé

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin