Nhiều người thường nghĩ rằng các vấn đề về thận chỉ biểu hiện qua những triệu chứng rõ ràng như đau lưng, tiểu bất thường hay mệt mỏi. Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Joseph Vassalotti, Giám đốc Y khoa của Quỹ Thận Quốc gia Hoa Kỳ (National Kidney Foundation), các triệu chứng của bệnh thận thường rất kín đáo và dễ bị bỏ qua, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Một nghiên cứu được công bố trên Journal of the American Society of Nephrology (2020) cho thấy hơn 50% bệnh nhân suy thận mạn không nhận ra vấn đề cho đến khi chức năng thận giảm dưới 30%. Đáng chú ý, đôi chân - nơi chịu trách nhiệm vận chuyển cơ thể và phản ánh tuần hoàn - có thể là một trong những nơi đầu tiên "lên tiếng" khi thận gặp vấn đề.

Những thay đổi bất thường ở chân không chỉ là dấu hiệu của các bệnh lý thông thường như đau khớp hay tuần hoàn kém, mà còn có thể là lời cảnh báo từ thận, cơ quan chịu trách nhiệm duy trì sự cân bằng chất lỏng và loại bỏ chất thải. Vậy, những dấu hiệu nào ở chân có thể là tín hiệu nguy hiểm liên quan đến sức khỏe thận?

1. Sưng phù chân (phù nề) dai dẳng

Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất cảnh báo thận đang gặp vấn đề là hiện tượng sưng phù ở chân, đặc biệt ở mắt cá chân và bàn chân. Thận khỏe mạnh có nhiệm vụ lọc chất lỏng dư thừa và chất thải ra khỏi cơ thể qua nước tiểu. Khi chức năng thận suy giảm, chất lỏng có thể tích tụ, dẫn đến phù nề. Theo một nghiên cứu được công bố trên Clinical Journal of the American Society of Nephrology (2019), phù nề ở chi dưới là triệu chứng thường gặp ở 60% bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn 3-4. Đặc biệt, nếu bạn nhận thấy chân sưng to bất thường, ấn vào da để lại vết lõm (phù nề lõm) và tình trạng này kéo dài, hãy đi khám ngay.

Phù nề do thận thường đi kèm với các dấu hiệu khác như mệt mỏi, tiểu ít hoặc nước tiểu sẫm màu (Ảnh: Internet)

2. Da chân khô ráp, ngứa ngáy hoặc đổi màu

Thận không chỉ lọc máu mà còn giúp duy trì sự cân bằng của các khoáng chất như phốt-pho và canxi. Khi thận bị tổn thương, sự mất cân bằng này có thể gây ra ngứa da, đặc biệt ở chân - nơi da mỏng và dễ bị ảnh hưởng. Một nghiên cứu từ American Journal of Kidney Diseases (2021) chỉ ra rằng khoảng 40% bệnh nhân suy thận mạn gặp tình trạng ngứa da do tích tụ phốt-pho trong máu. Ngoài ra, da chân có thể trở nên khô ráp, bong tróc hoặc chuyển sang màu xám xỉn do thiếu máu và tích tụ độc tố (uremic toxins). Nếu bạn nhận thấy da chân có những thay đổi bất thường này, đặc biệt là kèm theo ngứa kéo dài, đó có thể là dấu hiệu thận đang "kêu cứu".

3. Chuột rút hoặc co cơ chân thường xuyên

Chuột rút ở chân, đặc biệt vào ban đêm, không chỉ đơn thuần là do thiếu vận động hay mất nước. Theo Tiến sĩ Susan Quaggin, chuyên gia về bệnh thận tại Đại học Northwestern (Mỹ), sự mất cân bằng điện giải như kali, canxi và magiê – do thận không thể điều chỉnh tốt – là nguyên nhân phổ biến gây chuột rút ở bệnh nhân suy thận. Một nghiên cứu trên Nephrology Dialysis Transplantation (2020) cho thấy 65% bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối thường xuyên gặp chuột rút ở chân, đặc biệt khi nằm nghỉ.

Nếu bạn bị chuột rút thường xuyên, đặc biệt kèm theo mệt mỏi hoặc yếu cơ, hãy kiểm tra chức năng thận ngay lập tức (Ảnh: Internet)

4. Cảm giác nóng rát hoặc tê bì ở bàn chân

Bệnh thận mạn tính có thể dẫn đến tổn thương thần kinh ngoại biên, gây ra cảm giác nóng rát, tê bì hoặc châm chích ở chân. Đây là hệ quả của việc tích tụ độc tố trong máu khi thận không thể lọc hiệu quả. Theo một nghiên cứu được công bố trên Kidney International (2022), khoảng 30% bệnh nhân suy thận gặp các triệu chứng thần kinh ngoại biên, với cảm giác tê bì ở bàn chân là dấu hiệu phổ biến nhất. Đáng chú ý, triệu chứng này thường bị nhầm lẫn với bệnh tiểu đường hoặc thiếu vitamin B12, khiến nhiều người chủ quan.

Nếu bạn cảm thấy bàn chân thường xuyên tê bì hoặc nóng rát mà không rõ nguyên nhân, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa thận (Ảnh: Internet)

5. Móng chân giòn, đổi màu hoặc có vệt bất thường

Móng chân cũng có thể là "tấm gương" phản ánh sức khỏe thận. Khi thận bị tổn thương, sự tích tụ độc tố và thiếu máu có thể khiến móng chân trở nên giòn, dễ gãy hoặc xuất hiện các vệt trắng, nâu bất thường. Một nghiên cứu từ Journal of Clinical Medicine (2023) cho thấy khoảng 25% bệnh nhân suy thận mạn có các bất thường ở móng, bao gồm hội chứng móng nửa-nửa (nửa móng trắng, nửa móng nâu) – một dấu hiệu đặc trưng của bệnh thận mạn. Nếu móng chân của bạn có những thay đổi bất thường này, đặc biệt khi kèm theo các triệu chứng khác như sưng chân hay mệt mỏi, đừng chần chừ đi khám.

Nhận biết được các dấu hiệu ở chân là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe thận. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là hành động kịp thời. Các chuyên gia khuyến cáo rằng, nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số 5 dấu hiệu trên kéo dài hơn một tuần, hãy đi khám và thực hiện các xét nghiệm chức năng thận như đo creatinine máu hoặc tỷ lệ lọc cầu thận (eGFR). Ngoài ra, việc duy trì lối sống lành mạnh - ăn uống ít muối, uống đủ nước, tập thể dục đều đặn và tránh lạm dụng thuốc giảm đau - cũng góp phần bảo vệ thận khỏi tổn thương.

Xem thêm: Trẻ vị thành niên bắt đầu tò mò “chuyện người lớn”, cha mẹ cần có động thái ra sao?

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin