Đột quỵ mắt là gì?

"Đột quỵ mắt" là một thuật ngữ tượng trưng. Đây là một trường hợp cấp cứu nghiêm trọng về mắt. Về mặt y khoa, chủ yếu đề cập đến tình trạng giảm hoặc mất thị lực đột ngột do tắc động mạch võng mạc trung tâm (CRAO).

Giống như nhồi máu cơ tim và nhồi máu não mà chúng ta đã biết, nguyên nhân là do mạch máu ở mắt đột nhiên bị "tắc nghẽn", khiến võng mạc, một mô quan trọng của mắt, bị thiếu máu, dẫn đến thiếu máu cục bộ và thiếu oxy, gây suy giảm thị lực nghiêm trọng hoặc thậm chí là mù hoàn toàn.

Võng mạc giống như phim của máy ảnh. Nó chuyển đổi ánh sáng đi vào mắt thành tín hiệu điện và truyền chúng đến não thông qua dây thần kinh thị giác, để chúng ta có thể "nhìn" thấy mọi thứ xung quanh.

Nguyên nhân gây ra “đột quỵ mắt”

Nguyên nhân gây ra "đột quỵ mắt" rất phức tạp và có thể được chia thành các loại sau:

Nguyên nhân cốt lõi trực tiếp

- Các vấn đề về mạch máu: gián đoạn cung cấp máu cho võng mạc do xơ vữa động mạch, huyết khối, co thắt mạch hoặc chèn ép bên ngoài, và kiểm soát kém các bệnh tiềm ẩn như tăng huyết áp và tiểu đường là những rủi ro chính.

- Thói quen sinh hoạt: Sử dụng mắt liên tục trong hơn 8-10 giờ, ngồi lâu, uống không đủ nước, chế độ ăn nhiều calo,... dễ dẫn đến tăng độ nhớt của máu; sử dụng màn hình có độ sáng cao trong môi trường tối có thể gây co thắt mạch máu.

- Yếu tố tinh thần: Căng thẳng kéo dài gây ra sự kích thích quá mức của các dây thần kinh giao cảm, dẫn đến co thắt mạch máu lặp đi lặp lại.

Các yếu tố mạch máu

- Xơ vữa động mạch: Tăng huyết áp, tăng lipid máu,... có thể dẫn đến dày thành mạch máu và hẹp lòng mạch, tạo điều kiện hình thành cục máu đông và làm tắc nghẽn các mạch máu võng mạc.

- Viêm mạch máu: chẳng hạn như viêm động mạch tế bào khổng lồ, lupus ban đỏ hệ thống,.. có thể gây sưng, hẹp hoặc tắc nghẽn thành mạch máu.

Bất thường hệ thống máu

- Tình trạng tăng đông máu: Các bệnh như đa hồng cầu nguyên phát và tăng tiểu cầu có thể làm tăng độ nhớt của máu và dễ hình thành cục máu đông.

- Huyết áp thấp hoặc lưu lượng máu chậm : Huyết áp thấp sau phẫu thuật hoặc chấn thương có thể dẫn đến giảm lưu lượng máu trong các mạch máu võng mạc và gây tắc nghẽn.

Các yếu tố khác

- Tắc nghẽn do thuyên tắc: Các thuyên tắc tách ra từ mảng bám động mạch cảnh, mảng bám van tim,... đi vào mạch máu võng mạc theo dòng máu, gây ra thuyên tắc.

- Tăng áp lực nội nhãn: Bệnh nhân tăng nhãn áp có áp lực nội nhãn cao, có thể chèn ép các tĩnh mạch võng mạc và ảnh hưởng đến quá trình hồi lưu máu.

- Thói quen xấu trong lối sống: hút thuốc, nghiện rượu, thức khuya, ngồi lâu, xem điện thoại di động,... có thể làm tăng nguy cơ tổn thương mạch máu và thúc đẩy tình trạng đột quỵ mắt.

Nhóm có nguy cơ cao

Tăng huyết áp: Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ phổ biến nhất của bệnh này. Khoảng 67% bệnh nhân bị tắc động mạch trung tâm võng mạc có tăng huyết áp. Tăng huyết áp có thể gây tổn thương nội mạc mạch máu. Các mảng bám hình thành sẽ vỡ ra và rơi ra và chảy xuống các mạch máu, có thể làm tắc nghẽn các mạch máu võng mạc và gây ra "đột quỵ mắt".

Người có mỡ máu cao: Người có mỡ máu cao có độ nhớt máu cao, lipid lắng đọng trong mạch máu có thể gây hình thành cục máu đông.

Người hút thuốc: Hút thuốc có thể gây co mạch và co thắt. Hút thuốc lâu dài và nhiều có thể gây tắc mạch, do đó gây ra "đột quỵ mắt".

Người sử dụng mắt quá mức trong thời gian dài: Những người phải làm việc trên máy tính trong thời gian dài và có lối sống không điều độ khiến mắt phải chịu áp lực, căng thẳng kéo dài và cũng dễ mắc các bệnh về mắt.

Các nghiên cứu cho thấy, bệnh thường gặp ở những người trung niên và người cao tuổi trên 50 tuổi, tuy nhiên những năm gần đây, số lượng bệnh nhân trẻ tuổi cũng tăng lên, có thể liên quan đến các thói quen như thức khuya, sử dụng mắt quá nhiều (như sử dụng điện thoại di động trong thời gian dài), ngồi lâu.

Mẹo phòng ngừa

Những điểm sau đây được khuyến nghị:

1. Phòng ngừa và điều trị kịp thời các bệnh như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch vành, xơ vữa động mạch. Khi đã phát hiện bệnh, phải uống thuốc đúng giờ, đúng liều theo chỉ định của bác sĩ để ngăn ngừa bệnh tiến triển. Điều này nhằm ngăn ngừa khả năng "đột quỵ mắt" từ nguồn gốc.

2. Tránh mệt mỏi và căng thẳng quá mức. Đặc biệt tránh mỏi mắt quá mức, thư giãn, giảm căng thẳng, giữ tâm trạng vui vẻ, đảm bảo ngủ đủ giấc và cố gắng không thức khuya.

3. Bảo vệ mắt và sử dụng mắt một cách khoa học. Ví dụ, khi đọc, viết hoặc sử dụng máy tính, hãy chú ý đến ánh sáng phù hợp. Không đọc trong xe rung lắc. Quản lý thời gian lướt Internet và xem TV. Đứng dậy và di chuyển xung quanh trong vài phút nếu bạn dành hơn một giờ.

4. Chú ý đến sự thay đổi thời tiết và giữ mát khi trời nóng để tránh co thắt mạch máu gây ra “đột quỵ mắt ”.

5. Thay đổi lối sống không lành mạnh như bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, tránh thức khuya, tránh ăn đêm. Chú ý cân bằng dinh dưỡng, kết hợp giữa thịt và rau, tập thể dục thường xuyên, phòng ngừa béo phì.

6. Giữ đầu óc minh mẫn, nhận biết và cảnh giác với “đột quỵ mắt ”. Nếu bạn thấy mất thị lực đột ngột không đau, mờ mắt hoặc mất thị trường, bạn phải cảnh giác và đến bệnh viện để chẩn đoán và điều trị ngay lập tức. Đừng bỏ lỡ thời điểm vàng để cứu thị lực của bạn.

Phong Vũ

Theo Người đưa tin