Khi nói đến những “kẻ giết người thầm lặng”, chúng ta sẽ nghĩ ngay đến ung thư gan hoặc ung thư tuyến tụy.  Đúng là ung thư tuyến tụy khó phát hiện ở giai đoạn đầu, nhưng đây không phải là trọng tâm của bài viết này. Ba loại trong bài viết này thậm chí còn khó phát hiện hơn ung thư tuyến tụy.

Bệnh khớp không triệu chứng do tăng axit uric máu nguyên phát

50% người mắc axit uric tăng cao chịu các triệu chứng "âm thầm" tồn tại trong nhiều năm trước khi phát hiện tình trạng xói mòn xương hoặc thay đổi khớp trên phim chụp X-quang.

Nhiều người cho rằng axit uric cao là bệnh gút, và bệnh gút là tình trạng gây ra những cơn đau dữ dội. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2019 trên tạp chí The Lancet Rheumatology phát hiện ra rằng trong số gần 6.000 người có lượng axit uric dư thừa, chưa đến một nửa từng trải qua các cơn đau cấp tính dữ dội, trong khi hơn 50% còn lại đã "âm thầm" tồn tại trong nhiều năm trước khi phát hiện tình trạng xói mòn xương hoặc thay đổi khớp trên phim chụp X-quang.

Điều này có nghĩa là nhiều người cảm thấy mình ổn, và khi khám sức khỏe có thể không thấy tốc độ lắng hồng cầu hoặc protein C phản ứng tăng rõ rệt, cũng như không thấy đỏ hoặc sưng ở khớp, nhưng xương và sụn của họ có thể đã bị tổn thương.

Ngoài ra, còn có dữ liệu chỉ ra rằng những bệnh nhân "không có triệu chứng" này có nguy cơ mắc bệnh huyết áp cao, bệnh thận mãn tính và hội chứng chuyển hóa trong mười năm tới cao hơn 20% so với người trung bình, một tỷ lệ không thấp hơn tỷ lệ sống sót của bệnh nhân ung thư tuyến tụy.

Điều thậm chí còn thú vị hơn là căn bệnh này thường không được đánh dấu là cảnh báo trong các báo cáo khám sức khỏe định kỳ và các bác sĩ thường bỏ qua nó vì cho rằng "không có vấn đề gì". Cơ chế chính là sự lắng đọng vi mô của các tinh thể axit uric, kích thích mãn tính các đại thực bào giải phóng các cytokine gây viêm trong môi trường vi mô của khớp.

Sự kích thích này không đột ngột mà là "tiếng thì thầm" liên tục, không có triệu chứng nhưng ảnh hưởng đến mức độ viêm toàn thân. Tổn thương cấu trúc thường chỉ có thể phát hiện trên X-quang hoặc siêu âm, và chức năng của thành mạch máu cũng sẽ bị suy yếu trong giai đoạn đầu. Do đó, mọi người ban đầu nghĩ rằng chỉ cần không bị cơn gút tấn công thì sẽ ổn. Tuy nhiên, trên thực tế, họ có thể vô tình làm tổn thương khớp, thận và mạch máu, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và thận.

Suy giáp dưới lâm sàng 

Nhiều người quen thuộc với các vấn đề về tuyến giáp, nhưng hầu hết mọi người chỉ tập trung vào các triệu chứng rõ ràng: mệt mỏi, uể oải, tăng cân và tâm trạng chán nản. Tuy nhiên, ở giai đoạn cận lâm sàng, TSH (hormone kích thích tuyến giáp) hơi cao, T3 và T4 ở mức bình thường thấp hơn. Cảm giác chủ quan của bệnh nhân rất tinh tế và hầu như không thể nhận biết được.

Tuy nhiên, vào năm 2017, một nghiên cứu của Đại học Cambridge tại Anh đã theo dõi gần 2.000 người có mức TSH từ 5 đến 10 mIU/L trong ba năm và phát hiện ra rằng nguy cơ mắc các biến cố tim mạch của họ tăng 12%. Đồng thời, cholesterol lipoprotein tăng nhẹ làm tăng tốc độ phát triển tiềm ẩn của xơ vữa động mạch, và hiệu suất ghi nhớ và chú ý giảm từ 3% đến 5%. Điều này cho thấy cái gọi là tình trạng không có triệu chứng chỉ là hiện tượng bề ngoài, thực chất nó ảnh hưởng đến chức năng tim mạch và thần kinh theo cách toàn thân.

Điều quan trọng là tỷ lệ trao đổi chất cơ bản của cơ thể giảm nhẹ, và sự điều hòa giãn nở và co bóp mạch máu trở nên tệ hơn, thậm chí có thể dẫn đến huyết áp tâm trương tăng nhẹ từ 1 đến 2 mmHg trong thời gian dài. Một lượng nhỏ áp lực tích tụ trong nhiều năm sẽ tăng lên đến phạm vi có thể đo được trên lâm sàng.

Một số người thậm chí đã tiến hành thử nghiệm can thiệp về thay thế hormone tuyến giáp và một năm sau khi can thiệp, khả năng biến thiên nhịp tim và chức năng nội mô mạch máu đã cho thấy sự cải thiện đáng kể, cho thấy tình trạng cận lâm sàng này thực sự có thể bị "ngắt giữa chừng".

Bệnh mạch máu nhỏ ở não do rối loạn vi tuần hoàn

Hầu hết các cuộc kiểm tra sức khỏe bao gồm chụp não sọ, và cả CT và MRI đều tập trung vào các tổn thương rõ ràng. Tuy nhiên, SCAD là một bệnh mạch máu nhỏ có đường kính chỉ từ 0,1 đến 2 mm. Nó không gây ra triệu chứng nhưng có thể gây suy giảm nhận thức và tín hiệu cao trong chất trắng, dần dần tích tụ và trở thành giai đoạn đầu của chứng mất trí.

Tạp chí Thần kinh học Hoa Kỳ đưa tin vào năm 2020: Trong số hơn 4.000 người trên 60 tuổi, khoảng 25% được phát hiện có tổn thương chất trắng nhỏ hoặc xuất huyết nhỏ trên MRI, nhưng không có dấu hiệu lâm sàng nào về suy giảm nhận thức.

Sau 5 năm theo dõi, 10% trong số họ bị suy giảm nhận thức nhanh hơn 20% so với những người không mắc bệnh.

Quá trình này không gây đau đớn hay tê liệt, nhưng nó dần dần thay đổi quá trình điều hòa lưu lượng máu và các kết nối thần kinh trong não.

Ngoài ra, tình trạng này dễ bị trầm trọng hơn do các bệnh mãn tính thông thường như tăng huyết áp và tiểu đường, nhưng nó chỉ giới hạn ở giai đoạn vi tuần hoàn và không có triệu chứng, không để lại dấu hiệu trực quan khi khám sức khỏe.

Dữ liệu từ các hiệp hội đột quỵ nước ngoài cho thấy một khi nhóm người này trải qua các sự kiện căng thẳng (như bệnh tật nghiêm trọng hoặc phẫu thuật), nguy cơ đột quỵ của họ sẽ tăng 30%. Nói cách khác, đây là mối đe dọa tiềm ẩn, chậm hơn ung thư tuyến tụy nhưng khó phát hiện hơn.

Phong Vũ

Theo Người đưa tin