1. Khó khăn trong nhiệm vụ và tránh né cảm xúc

Đằng sau việc trì hoãn thường ẩn chứa nhiều yếu tố tâm lý khác nhau, chẳng hạn như rối loạn cảm xúc, vấn đề nhận thức về bản thân, khó khăn trong quản lý thời gian.

Một lý do phổ biến khiến trẻ trì hoãn làm bài tập về nhà là tính phức tạp hoặc độ khó của bài tập khiến trẻ cảm thấy bất lực hoặc lo lắng. Khi đối mặt với những nhiệm vụ khó khăn, mọi người thường trì hoãn để tránh những cảm xúc này, đặc biệt là nỗi sợ thất bại và sự tự ti. Cơ chế né tránh cảm xúc này thường gặp ở nhiều trẻ em, đặc biệt là khi chúng cảm thấy mình không thể hoàn thành một nhiệm vụ nào đó.

Chiến lược đối phó

Đơn giản hóa nhiệm vụ: Chia nhỏ nhiệm vụ thành nhiều phần nhỏ và đặt ra các mục tiêu ngắn hạn, có thể đạt được, chẳng hạn như tập trung 15 phút sau đó nghỉ giải lao 5 phút. Chiến lược này giúp giảm lo lắng và tăng khả năng tập trung của trẻ.

Hỗ trợ trẻ: Giao tiếp với trẻ em để hiểu được sự bối rối hoặc khó khăn của trẻ khi làm bài tập về nhà, đề nghị hỗ trợ và hướng dẫn trẻ, đồng thời giúp trẻ thấy rằng mình có khả năng làm bài tập đó.

2. Giá trị bản thân và cảm giác tội lỗi

Sự trì hoãn cũng có thể phản ánh sự tự ti và cảm giác tội lỗi mà trẻ cảm thấy khi làm bài tập về nhà, đặc biệt là nếu chúng từng bị chỉ trích quá mức hoặc bị bỏ mặc về mặt cảm xúc ngay từ khi còn nhỏ. Những trẻ này thường không làm bài tập về nhà để tránh đối diện với nỗi đau cảm xúc do thất bại mang lại, và thường xuyên liên kết việc hoàn thành bài tập với giá trị bản thân của mình.

Chiến lược đối phó

Tập trung vào phản hồi tích cực: nhanh chóng ghi nhận những nỗ lực và tiến bộ nhỏ của con bạn, thay vì chỉ tập trung vào việc con đã hoàn thành bài tập về nhà hay chưa. Điều này có thể nâng cao ý thức về hiệu quả bản thân của trẻ em và giúp chúng phát triển nhận thức tích cực về bản thân.

Hạn chế chỉ trích và đổ lỗi cho trẻ: Tránh làm tăng sự lo lắng thông qua việc đổ lỗi hay la mắng. Thay vào đó, hãy khuyến khích trẻ nhìn nhận những nỗ lực và tiến bộ của bản thân thông qua sự hướng dẫn tích cực, và giúp trẻ học hỏi từ thất bại thay vì cảm thấy thất vọng hoặc tội lỗi.

3. Xung đột giữa sự gắn bó và tính tự chủ

Ở các lớp cuối tiểu học và trung học cơ sở, trẻ em thường phải đối mặt với xung đột giữa sự gắn bó và tính tự chủ khi chúng lớn lên. Một mặt, chúng khao khát sự hỗ trợ và quan tâm của cha mẹ, nhưng mặt khác, chúng cũng hy vọng có thể tự mình hoàn thành bài tập. Khi cha mẹ kiểm soát hoặc can thiệp quá mức, trẻ em sẽ thể hiện sự phản kháng và khẳng định sự độc lập của mình bằng cách trì hoãn việc làm bài tập về nhà.

Chiến lược đối phó

Trao quyền tự chủ: Cho phép trẻ em tham gia vào việc ra quyết định về kế hoạch làm bài tập về nhà, chẳng hạn như "Con muốn làm toán hay Văn trước?" Điều này có thể tăng cường ý thức kiểm soát của trẻ em và giảm sự phụ thuộc.

Giảm sự can thiệp không cần thiết: Khi trẻ có thể tự hoàn thành bài tập về nhà, cha mẹ nên để trẻ tự lo liệu thay vì giám sát quá mức để tránh kích thích tâm lý nổi loạn của trẻ.

4. Nhu cầu tình cảm và ảnh hưởng xã hội

Đặc biệt ở trường trung học cơ sở, nhu cầu tình cảm của trẻ em bắt đầu tập trung nhiều hơn vào giao tiếp xã hội và cảm giác được gắn bó. Việc trì hoãn làm bài tập về nhà có thể là một nỗ lực để tránh việc xa cách bạn bè hoặc để tránh sự lo lắng về mặt cảm xúc mà bài tập về nhà mang lại. Xung đột giữa nhu cầu xã hội và nhiệm vụ học tập có thể dễ dàng dẫn đến việc trì hoãn làm bài tập về nhà.

Chiến lược đối phó

Cân bằng thời gian làm bài tập về nhà và thời gian giao lưu: Hãy cùng con lập ra một lịch trình làm bài tập về nhà hợp lý, đảm bảo đủ thời gian để hoàn thành bài tập về nhà đồng thời cho phép con tương tác với bạn bè và đáp ứng nhu cầu giao lưu của mình.

Xây dựng sự hỗ trợ về mặt tình cảm: Chú ý đến nhu cầu tình cảm của trẻ và cho trẻ cảm thấy rằng cha mẹ không chỉ quan tâm đến thành tích học tập mà còn quan tâm đến sức khỏe tinh thần và nhu cầu tình cảm của trẻ.

5. Kỳ vọng của cha mẹ và áp lực học tập

Cha mẹ không nên đặt nặng vấn đề thành tích với trẻ.

Kỳ vọng cao thành tích học tập từ cha mẹ đôi khi có thể gây ra căng thẳng rất lớn cho trẻ em, đặc biệt là khi những kỳ vọng đó không thể đáp ứng được và khi đó trẻ sẽ cố gắng trốn tránh bài tập về nhà. Hành vi này thường xuất phát từ nỗi sợ thất bại và thiếu tự tin vào khả năng của chính mình.

Chiến lược đối phó

Điều chỉnh kỳ vọng: Cha mẹ nên tập trung vào quá trình nỗ lực của con cái, không chỉ vào kết quả. Bằng cách nhấn mạnh vào nỗ lực và sự tiến bộ thay vì chỉ chú trọng vào điểm số, bạn có thể xoa dịu cảm giác tội lỗi của trẻ và giảm bớt sự lo lắng quá mức về việc học.

Khuyến khích quan điểm lành mạnh về thất bại: Giúp trẻ hiểu rằng thất bại là một phần của quá trình trưởng thành và học cách học hỏi từ thất bại thay vì lo lắng quá nhiều về thành tích không hoàn hảo của mình.

6. Quản lý thời gian và hiệu quả bản thân

Thiếu kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả là một lý do khác khiến nhiều trẻ em trì hoãn việc làm bài tập về nhà. Khi trẻ em không thể lập kế hoạch thời gian hợp lý và phải đối mặt với các bài tập về nhà phức tạp, chúng thường cảm thấy bối rối và trì hoãn. Ngoài ra, áp lực của bài tập về nhà và khó khăn trong việc quản lý thời gian đan xen nhau, càng làm trầm trọng thêm tình trạng trì hoãn.

Chiến lược đối phó

Rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian: Giúp trẻ xây dựng kế hoạch làm bài tập về nhà hợp lý và dần dần nâng cao khả năng nhận thức về thời gian và quản lý nhiệm vụ. Bạn có thể sử dụng các công cụ quản lý thời gian, chẳng hạn như Kỹ thuật Pomodoro hoặc danh sách việc cần làm, để giúp con bạn cải thiện kỹ năng tự quản lý.

Bắt đầu với những mục tiêu nhỏ: Giúp con bạn chia nhỏ bài tập về nhà thành những mục tiêu nhỏ cụ thể và dần dần tích lũy cảm giác hoàn thành. Phương pháp này không chỉ cải thiện khả năng hoàn thành nhiệm vụ của trẻ mà còn tăng cường sự tự tin và hiệu quả của trẻ.

Những lý do đằng sau việc trì hoãn làm bài tập về nhà thường phức tạp hơn vẻ bề ngoài, liên quan đến khả năng điều chỉnh cảm xúc, sự phát triển tâm lý và tương tác với cha mẹ của trẻ. Hiểu được thế giới nội tâm của trẻ em và áp dụng các chiến lược ứng phó phù hợp là chìa khóa giúp trẻ vượt qua chứng trì hoãn. Bằng cách hỗ trợ và động viên kịp thời, chúng ta có thể giúp trẻ phát triển thái độ học tập lành mạnh, nâng cao ý thức tự chủ và đạt được tiến bộ học tập lâu dài.

Ánh Dương

Theo Người đưa tin